Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliği (İSG), çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarından korunmasını sağlamak amacıyla çeşitli yasal düzenlemelerle güvence altına alınmıştır. Bu alandaki temel yasa, 30 Haziran 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'dur. Bu kanun, işverenlerin ve çalışanların İSG konusundaki görev ve sorumluluklarını detaylı bir şekilde belirlemektedir.

İşverenlerin Yükümlülükleri

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre, işverenlerin başlıca yükümlülükleri şunlardır:

Risk Değerlendirmesi Yapmak: İşverenler, işyerinde var olan veya dışarıdan gelebilecek tehlikeleri belirleyerek, çalışanların etkilenme olasılıklarını ve bu tehlikelerin doğurabileceği sonuçları analiz etmek zorundadır.

İSG Eğitimleri Vermek: Çalışanların, işe başlamadan önce ve çalışma süresince düzenli aralıklarla İSG eğitimleri almalarını sağlamak işverenin sorumluluğundadır.

Sağlık Gözetimi Sağlamak: Çalışanların sağlık durumlarının işe uygunluğunu belirlemek ve işin yürütülmesi sırasında sağlık ve güvenliklerini korumak amacıyla periyodik sağlık kontrollerini yaptırmak gerekmektedir.

Acil Durum Planları Hazırlamak: Olası acil durumlar için önceden planlama yaparak, çalışanların bu durumlara karşı nasıl hareket edeceklerini belirlemek ve gerekli tatbikatları düzenlemek işverenin yükümlülükleri arasındadır.

Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Temin Etmek: Çalışanların maruz kalabilecekleri risklere karşı korunmaları için gerekli KKD'leri ücretsiz olarak temin etmek ve kullanımını denetlemek zorunludur.

İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarını Bildirmek: Meydana gelen iş kazaları ve tespit edilen meslek hastalıklarını en geç üç iş günü içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na bildirmek gerekmektedir.

Çalışanların Hakları ve Sorumlulukları

Çalışanlar da İSG konusunda belirli hak ve sorumluluklara sahiptir:

Güvenli ve Sağlıklı Çalışma Ortamı Talep Etme Hakkı: Çalışanlar, işyerinde güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı talep etme hakkına sahiptir.

İSG Eğitimlerine Katılma Hakkı: İşveren tarafından düzenlenen İSG eğitimlerine katılmak, çalışanların hem hakkı hem de sorumluluğudur.

İşyerindeki Tehlikeleri Bildirme Sorumluluğu: Çalışanlar, işyerinde tespit ettikleri tehlikeleri veya uygunsuzlukları derhal işverene veya İSG profesyonellerine bildirmekle yükümlüdür.

KKD Kullanma Sorumluluğu: İşveren tarafından temin edilen kişisel koruyucu donanımları doğru şekilde kullanmak ve korumak çalışanların sorumlulukları arasındadır.

Sonuç

Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliği, hem işverenlerin hem de çalışanların ortak sorumluluğunda olan kritik bir konudur. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, bu alandaki yükümlülükleri ve hakları detaylı bir şekilde düzenleyerek, işyerlerinde güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamının oluşturulmasını hedeflemektedir. İşverenlerin yasal yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmesi ve çalışanların da bu süreçlere aktif katılımı, iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesinde temel unsurlardır.