İş Sağlığı ve Güvenliği Tehlike Sınıfları ve Alınması Gereken Koruyucu ve Önleyici Önlemler

Tehlike Sınıfları:

İş sağlığı ve güvenliği açısından işyerleri, yapılan işin tehlike düzeyine göre üç ana tehlike sınıfına ayrılır:

1. Az Tehlikeli İşyerleri

Bu sınıfa giren işler, çalışanların sağlık ve güvenliği açısından en düşük risk seviyesine sahiptir. Genel olarak ofis ortamları, perakende satış yerleri ve eğitim kurumları gibi işyerleri bu kategoriye dahildir.

Örnek İşler:

• Büro çalışmaları
• Okul ve üniversite faaliyetleri
• Marketler, mağazalar
• Oteller, restoranlar
• Muhasebe, finans ve sigorta hizmetleri

2. Tehlikeli İşyerleri

Bu sınıftaki işlerde, çalışanlar bazı risklere maruz kalabilir. Ancak, riskler yönetilebilir seviyededir. Üretim, inşaat, kimya ve makineyle ilgili işler genellikle bu sınıfa girer.

Örnek İşler:

• Mobilya üretimi
• Metal işleme ve montaj işleri
• İnşaat sektöründeki bazı işler
• Tarım ve hayvancılık faaliyetleri
• Kimyasal madde kullanımı içeren işler

3. Çok Tehlikeli İşyerleri

Bu sınıfta yer alan işler, yüksek seviyede sağlık ve güvenlik riskleri içerir. İş kazaları ve meslek hastalıkları riski daha yüksektir. Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini daha sık almak zorundadır.

Örnek İşler:

• Madencilik
• İnşaat sektöründeki ağır işler
• Petrol ve doğalgaz çıkarma
• Demir-çelik üretimi
• Patlayıcı ve kimyasal madde üretimi

Tehlike sınıfı belirlenirken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenen NACE kodları dikkate alınır. İşyerinin yaptığı faaliyetlere göre tehlike sınıfı belirlenir ve buna uygun iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmalıdır.

Tehlike Sınıfına Göre Alınması Gereken Koruyucu ve Önleyici Önlemler

İş sağlığı ve güvenliği açısından her tehlike sınıfına göre alınması gereken koruyucu ve önleyici önlemler değişiklik gösterir. Ancak genel olarak işyerlerinin riskleri belirleyerek, kontrol altına alması ve çalışanların güvenli bir ortamda çalışmasını sağlaması gerekir. İşte her bir tehlike sınıfı için alınması gereken temel önlemler:

1. Az Tehlikeli İşyerleri İçin Önlemler

Az tehlikeli işyerlerinde iş kazaları ve meslek hastalıkları riski daha düşük olsa da ergonomik ve psikososyal riskler ön plandadır.

✅ Temel Önlemler:

• Çalışma ortamı düzeni: İşyerinin temiz, düzenli ve havalandırılmış olması sağlanmalı.
• Ergonomik düzenlemeler: Bilgisayar başında çalışanlar için uygun sandalye, masa ve ekran yüksekliği ayarlanmalı.
• Yangın güvenliği: Yangın söndürme cihazları bulunmalı ve çalışanlar yangın eğitimi almalı.
• İlk yardım eğitimi: Temel ilk yardım bilgisi verilerek çalışanların acil durumlara hazırlıklı olması sağlanmalı.
• Elektrik güvenliği: Elektrik tesisatı düzenli olarak kontrol edilmeli.

🛑 Örnek Riskler: Uzun süre oturarak çalışmadan kaynaklı kas-iskelet sistemi problemleri, ekran başında çalışmaktan kaynaklı göz rahatsızlıkları.

2. Tehlikeli İşyerleri İçin Önlemler

Bu sınıftaki işlerde iş kazaları ve meslek hastalıkları riski daha fazladır. Mekanik ve kimyasal tehlikelere karşı ekstra önlemler gereklidir.

✅ Temel Önlemler:

• Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımı: Çalışanlara gözlük, eldiven, kulaklık, maske, iş ayakkabısı ve reflektörlü kıyafetler verilmelidir.
• Makine güvenliği: İş makineleri düzenli kontrol edilmeli ve acil durdurma sistemleri olmalıdır.
• Kimyasal madde güvenliği: Kullanılan kimyasalların güvenlik bilgi formları (GBF) olmalı, uygun depolama ve kullanım sağlanmalıdır.
• Gürültü ve titreşim önlemleri: Çalışanlara kulak koruyucu ekipmanlar sağlanmalı ve gürültü sınırları aşılmamalıdır.
• Düzenli sağlık kontrolleri: Çalışanlar düzenli sağlık taramalarından geçirilmelidir.

🛑 Örnek Riskler: İş makineleriyle çalışmaktan kaynaklanan yaralanmalar, kimyasal maddelerden kaynaklı zehirlenmeler ve solunum yolu hastalıkları.

3. Çok Tehlikeli İşyerleri İçin Önlemler

Çok tehlikeli işlerde çalışanların hayatını doğrudan tehdit eden riskler bulunduğundan, sıkı iş sağlığı ve güvenliği önlemleri uygulanmalıdır.

✅ Temel Önlemler:

• Kapsamlı Kişisel Koruyucu Donanım (KKD):
• Baş koruyucu: Baret
• Solunum koruyucu: Gaz maskesi
• El ve ayak koruyucu: Çelik burunlu ayakkabılar, yanmaz eldivenler
• Vücut koruyucu: Alev geciktirici kıyafetler
• Göz koruyucu: Toz ve kimyasal gözlükleri
• Baş koruyucu: Baret
• Solunum koruyucu: Gaz maskesi
• El ve ayak koruyucu: Çelik burunlu ayakkabılar, yanmaz eldivenler
• Vücut koruyucu: Alev geciktirici kıyafetler
• Göz koruyucu: Toz ve kimyasal gözlükleri
• Kapalı alan çalışmaları için özel güvenlik önlemleri: Gaz ölçümleri yapılmalı ve kurtarma ekipleri hazır bulunmalıdır.
• Patlama ve yangın önlemleri: Patlayıcı ortamlarda ATEX sertifikalı ekipmanlar kullanılmalı, yangın algılama ve söndürme sistemleri bulunmalıdır.
• Zehirli gaz ve kimyasallar için önlemler: Ortam sürekli olarak gaz dedektörleriyle izlenmeli, çalışanlar gaz maskeleri ve uygun koruyucu kıyafetler giymelidir.
• Yüksekte çalışma güvenliği: Paraşüt tipi emniyet kemeri ve düşüş durdurucu sistemler kullanılmalıdır.
• Acil durum ve tahliye planları: Çalışanlar düzenli olarak tatbikatlara katılmalı ve acil kaçış yollarını bilmelidir.

🛑 Örnek Riskler: Yüksekten düşme, patlamalar, yangın, gaz sızıntıları, elektrik çarpması, makine kazaları.

Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri (Tüm İşyerleri İçin)

✔ Risk Analizi: İşyerindeki tehlikeler belirlenmeli ve risk değerlendirmesi yapılmalı.✔ Eğitim ve Bilinçlendirme: Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmeli.✔ Acil Durum Planları: Yangın, deprem, gaz sızıntısı gibi durumlar için önceden planlama yapılmalı.✔ Denetim ve Kontrol: İşyerleri düzenli olarak denetlenmeli, iş güvenliği uzmanları tarafından kontrol edilmeli.✔ Çalışanların Katılımı: Çalışanlar güvenlik süreçlerine dahil edilmeli ve önerileri dikkate alınmalı.

İş sağlığı ve güvenliği, yalnızca yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda çalışanların hayatını korumak için hayati bir konudur. Bu nedenle her işyerinin tehlike sınıfına uygun önlemleri alması ve çalışanlarını bilinçlendirmesi gerekir. 🚧🔧🦺